Wat is scoliose?

Scoliose is een verkromming van de rug die ontstaat tijdens de groei. Ongeveer 3 van de 100 kinderen in Nederland hebben scoliose. Bij sommige kinderen wordt de kromming snel erger. Dan kunnen kinderen pijn of problemen met ademhalen krijgen. We weten niet precies waarom scoliose ontstaat.

Waarom dit onderzoek?

Tot ongeveer 2009 controleerde de GGD (jeugdgezondheidzorg) alle kinderen op scoliose. Dat is toen gestopt. Er was nog niet genoeg bewijs dat vroeg behandelen hielp. Nu gebeurt die controle alleen nog als scoliose in de familie voorkomt of helemaal niet. We zien dat er steeds vaker kinderen met een ernstige kromming van de rug bij de dokter komen. Soms is dan een grote operatie nodig. Misschien was die operatie niet nodig geweest als de scoliose eerder ontdekt was.

We weten nu dat oefentherapie of een brace (korset) kan helpen. Dan is een operatie soms niet nodig. Dat wisten we rond 2009 nog niet. Daarom willen we met dit onderzoek kijken of het helpt om alle kinderen op school te screenen. We hopen dan de scoliose eerder te kunnen ontdekken en behandelen. We hopen dat in de toekomst dan weer alle kinderen op tijd gescreend kunnen worden op scoliose.

Wat houdt de studie en screening in?

Om te weten of screening van alle kinderen helpt, doen we op de helft van alle basisscholen en middelbare scholen in Limburg en in de regio Zuidoost-Brabant deze screening bij alle kinderen van 10 tot 14 jaar die ook een gezondheidsonderzoek van de GGD krijgen. Dit zijn:

Meisjes uit groep 7 (rond 10-11 jaar)
Jeugdigen uit klas 1 of 2 van het voortgezet onderwijs (rond 12-14 jaar) .

De screening geldt ook voor speciaal onderwijs. Op de andere helft van de scholen doen we de screening alleen als de GGD dit nu ook doet: als je klachten hebt (GGD BZO, GGD Noord-Limburg, GGD Zuid-Limburg) of als het in de familie voorkomt (GGD BZO, GGD Limburg-Noord). We doen deze screening bij het gezondheidsonderzoek van de GGD of in dezelfde periode.

Wat is een buktest?

De screening bestaat uit een simpele test: de buktest. Een oefentherapeut die veel weet van scoliose doet deze test (scoliose specifieke oefentherapeut). Bij de buktest buigt het kind voorover, alsof het iets van de grond opraapt. De oefentherapeut kijkt naar de rug vanaf de achterkant. Om de rug goed te zien, trekt het kind zijn of haar t-shirt uit, maar mag het topje, bh en broek aanhouden. De therapeut gebruikt een soort waterpas, een scoliometer, op de rug om de verkromming te meten. De test doet geen pijn en duurt maar een paar seconden. Deze buktest helpt om te bepalen of er verder onderzoek nodig is. In dit filmpje kunt je zien hoe dat gaat.

Waarom meedoen belangrijk is

Door mee te doen, kunnen we scoliose op tijd ontdekken. Jouw kind kan dan snel de juiste zorg krijgen. Ook help je andere kinderen. De resultaten van dit onderzoek kunnen ervoor zorgen dat in de toekomst álle kinderen in Nederland standaard een buktest krijgen. Zo help je mee aan het voorkómen van grote scoliose operaties bij andere kinderen in de toekomst.

Meedoen is vrijwillig

Ouders ontvangen 2-4 weken vooraf een informatiebrief over de screening. Jouw kind krijgt vooraf nog een informatieflyer over de buktest. Je beslist samen met jouw kind of het kind meedoet aan de screening. Meedoen is helemaal vrijwillig. Kinderen kunnen op elk moment stoppen, ook tijdens de test. Dit heeft geen invloed op de zorg die het kind verder krijgt.

Deelnemen aan het onderzoek

Wil je niet dat jouw kind meedoet? Stuur dan een e-mail naar: scolioscreen.orthopedie@mumc.nl of bel naar 043-3877379. Vermeld in de mail de school (inclusief plaats), klas, geboortedatum en naam van jouw kind. Deze gegevens slaan we veilig op in een onderzoeksdatabase van het MUMC+ en delen we met de oefentherapeut, zodat we er zeker van zijn dat jouw kind niet wordt gescreend. Na afloop van de screening verwijderen we deze gegevens.

Na de buktest

Na de test krijgt jouw kind een brief mee naar huis met de uitslag. Alle kinderen krijgen een uitslagbrief.

Geen kromming gezien? Dan stopt het onderzoek hier.
Wel kans op scoliose? Dan krijgt jouw kind een papieren verwijsbrief mee voor de orthopeed. Jullie beslissen zelf of je een afspraak maakt bij de orthopeed. Als je een afspraak maakt, neem je de brief mee. Jouw kind krijgt bij de orthopeed dan standaard zorg. Er worden geen gegevens doorgestuurd naar de orthopeed. Zo beslissen jullie zelf of je vervolgonderzoek of behandeling wilt. In de brief staat meer uitleg.

Wat gebeurt er na de screening met de gegevens?

Voor jouw kind zijn er 2 mogelijkheden:
1. Geen hoger risico op een verkromming van de rug? Er worden geen persoonlijke gegevens opgeslagen.
2. Wel een hoger risico op een verkromming van de rug? Dan bewaren we de naam en geboortedatum van jouw kind tijdelijk en veilig. Dit is nodig voor de verwijzing en het GGD-dossier. De gegevens worden later verwijderd. Meer informatie over privacy en de verwerking van persoonsgegevens bij de jeugdgezondheidszorg en ScolioScreen vindt u hier: GGD BZO, GGD ZL en GGD LN.

Voor het onderzoek ScolioScreen

We verzamelen anonieme gegevens per klas, zoals leeftijd en geslacht, school en wel of geen hoger risico op een verkromming. Deze gegevens zijn niet terug te leiden naar jouw kind. Daarnaast verzamelen we tijdelijk en veilig de naam en geboortedatum van kinderen met een hoger risico op een verkromming van de rug. Dit doen we om aan het eind van de studie te zien of geopereerde kinderen gecontroleerd waren of niet. Dit is nodig om te beoordelen of vroeg controleren werkt om een operatie te voorkomen. Deze gegevens slaan we veilig op in een onderzoeksdatabase van het Maastricht UMC+. Zodra bekend is of jouw kind een operatie heeft gehad, verwijderen we deze persoonsgegevens. In de database staat deze informatie dan gecodeerd. Het verwijderen van de persoonsgegevens gebeurt uiterlijk aan het eind van de studie. Meer informatie over privacy en de verwerking van eventuele persoonsgegevens voor het onderzoek vind je in de privacyverklaring op www.scolioscreen.nl. Meer algemene informatie over het ScolioScreen-onderzoek is hier te vinden: https://www.mumc.nl/voorkomt-screening-op-scoliose-operaties en www.scolioscreen.nl.

Wie is er betrokken bij de studie?

De Jeugdgezondheidszorg van de GGD Brabant-Zuidoost, GGD Limburg-Noord en GGD Zuid-Limburg:

Ester Rijks, Martje Foolen, Maarten Remmers, Inge Tissen, Rianne Reijs
De afdeling Orthopedie van het MUMC+:
Eva Jacobs, Annemarijn Weber, Paul Willems, Liesbeth Jutten en Ester Rijks

Team ScolioScreen

Eva Jacobs, orthopedisch chirurg en onderzoeker MUMC+
Rianne Reijs, arts Maatschappij en Gezondheid/jeugdgezondheid, GGD Zuid Limburg en onderzoeker MUMC+/CAPHRI
Ester Rijks, arts Maatschappij en Gezondheid/jeugdgezondheid GGD Brabant-Zuidoost en onderzoeker MUMC+/CAPHRI
Paul Willems, orthopedisch chirurg, onderzoeker en hoogleraar wervelkolomchirurgie MUMC+
Silvia Evers, wetenschappelijk directeur CAPHRI en hoogleraar publieke gezondheidstechnologie
Annemarijn Weber, onderzoeker MUMC+
Liesbeth Jütten-Brouwer, Hoofdonderzoeker ten behoeve van klinische trials Orthopedie/Centrum voor Bewegen

Afdelingen orthopedie:

Zuyderland Sittard-Geleen / Heerlen
Laurentius Ziekenhuis Roermond
VieCuri medisch centrum Venlo
St Jans Gasthuis Weert
Anna Ziekenhuis Geldrop
Máxima MC Veldhoven / Eindhoven
Sint Maartenskliniek Boxmeer
Maastricht UMC+

Vragen?

Heb je nog vragen? Stuur dan gerust een e-mail naar het Team ScolioScreen.
scolioscreen.orthopedie@mumc.nl.