Lood

Gezondheidsrisico’s door lood

Lood is vooral een risico voor de gezondheid van jonge kinderen. Als ongeboren kinderen en jonge kinderen het binnenkrijgen, heeft dat gevolgen voor hun hersenen. Die ontwikkelen zich dan minder goed. Hierdoor krijgen deze kinderen een iets lager IQ. Het is daarom belangrijk dat kinderen zo weinig mogelijk lood binnenkrijgen. Dat geldt ook voor zwangere vrouwen en voor vrouwen die zwanger willen worden.

Er zijn veel zaken die bepalen hoe intelligent een kind wordt. Het is daarom niet mogelijk om bij één kind te zeggen of het minder intelligent is geworden doordat het lood binnenkreeg.

Gezondheidsrisico’s voor volwassenen

Lood kan lang in je lichaam blijven. Dat komt doordat het zich opslaat in je botten en daar weer langzaam uit vrijkomt. Heb je op kinderleeftijd te veel binnengekregen? Dan kun je ook als je volwassen bent nog te veel van het metaal in je bloed hebben. Dat kan een hogere bloeddruk of chronische nierziekten veroorzaken. Ook als je op volwassen leeftijd te veel binnenkrijgt kan dat leiden tot een hogere bloeddruk en een grotere kans op nierziekten.

Hoe kom je in aanraking met lood?

Vroeger werd veel lood veel gebruikt, bijvoorbeeld in de bouw, in verf en in benzine. Daardoor is het in het milieu terecht gekomen. Tegenwoordig is lood in producten zoals verf en benzine verboden. We krijgen er daardoor al een stuk minder van binnen dan de mensen vroeger. De belangrijkste manieren waarop je in aanraking komt met lood zijn:

  • door contact met grond waarin (veel) lood zit. Kinderen krijgen het bijvoorbeeld binnen als zij spelen op vervuilde grond;
  • door het drinken van water uit een loden waterleiding;
  • door het drinken van water uit een hele nieuwe leiding of uit nieuwe kranen;
  • door het uitvoeren van een hobby, zoals het maken van glas-in-lood, het gieten van vislood of sportschieten met loden kogels;
  • door het verwijderen van oude verflagen met lood.

Lood in de bodem

In Nederland zit op veel plaatsen lood in de grond. Vooral in gebieden met oudere gebouwen. Bijvoorbeeld in:

  • wijken die voor de oorlog gebouwd zijn
  • het centrum van oude dorpen en steden
  • (oude) industriegebieden

Wil je informatie hebben over de grond in jouw tuin? Kijk op bodemloket of neem contact met je gemeente. Zit er lood in je tuin en heb je jonge kinderen? Neem dan de volgende maatregelen om te zorgen dat ze niet te veel binnenkrijgen:

Vul je zandbak met schoon zand. En leg gras, tegels of een schone laag grond op plekken waar kinderen spelen. Bij voorkeur met een laag schone grond onder het (kunst)gras of de tegels. Let op: het is niet altijd toegestaan om zelf maatregelen te nemen. Soms moet een gecertificeerd bedrijf dat doen. Overleg daarom eerst met je gemeente of je omgevingsdienst.

Laat je kind zijn handen wassen na het buitenspelen. En doe dat zelf ook nadat je in de tuin hebt gewerkt.

Kweek je groenten bij voorkeur in plantenbakken met schone aarde. Heb je een grote moestuin? Dan eet je daar misschien bijna iedere dag groenten uit. Het is dan extra belangrijk dat de grond schoon is. Vraag aan de gemeente of zij weten of de grond in je moestuin schoon is. Als de gemeente dat niet weet, vraag de gemeente dan hoe je dat kunt laten onderzoeken. Spoel zelfgekweekte groenten en fruit altijd goed af voordat je ze eet.

Doe je schoenen uit of veeg ze schoon voordat je naar binnen gaat. Zo voorkom je dat lood mee naar binnen neemt.

Stofzuig en dweil regelmatig, vooral als je grond naar binnen hebt gelopen.

Loden drinkwaterleidingen

Als je nog loden leidingen hebt, dan kun je die het beste laten vervangen. Tot dat gebeurd is, kun je beter flessenwater drinken.

Vervang loden drinkwaterleidingen

Woon je in een huis dat vóór 1960 gebouwd is? Dan kunnen er nog loden drinkwaterleidingen in je huis zitten. Hoe herken je een loden leiding?

Lees meer over loden leidingen

Nieuwe leidingen of nieuwe kranen

Ook in een heel nieuw huis kan er in de eerste maanden te veel lood in het drinkwater zitten. Dat komt niet door de leidingen, want die zijn van koper of PVC. Het komt door de nieuwe kranen en de verbindingen in de leidingen. Daar kan in het begin nog lood vanaf komen.

Zet de kraan de eerste drie maanden voor elk gebruik eerst 10 seconden open. Doe dit ook als je het water gaat gebruiken voor bijvoorbeeld een saus of soep. Je hoeft dit alleen de eerste drie maanden te doen, daarna geeft de nieuwe kraan geen lood meer af. Na drie maanden kan iedereen het water dus gewoon drinken.

Vind je het zonde om het water zomaar weg te laten lopen? Vang het dan op en gebruik het bijvoorbeeld om je handen te wassen, de WC door te spoelen, schoon te maken of de planten water te geven.

Spoel de leiding de eerste drie maanden voor elk gebruik door. Hoe lang je dat moet doen, hangt af van de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan. Dit moet je dus even opmeten of schatten. Per meter leiding moet je 2 seconden doorspoelen:

  • Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 6 meter? Dan moet je dus 12 seconden doorspoelen.
  • Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 8 meter? Dan moet je dus 16 seconden doorspoelen.
  • Is de lengte van de leiding tussen de watermeter en de kraan ongeveer 10 meter? Dan moet je dus 20 seconden doorspoelen.

Zo zorg je dat al het water dat in de leiding stilstond, is weggespoeld. Je hoeft dit alleen de eerste drie maanden te doen. Daarna geeft de nieuwe leiding bijna geen lood meer af. Dan kan iedereen het water zonder doorspoelen drinken.

Vind je het zonde om het water zomaar weg te laten lopen? Vang het dan op en gebruik het bijvoorbeeld om je handen te wassen, de WC door te spoelen, schoon te maken of de planten water te geven.

Glas-in-lood, loden kogels of vislood

Maak of renoveer je als hobby glas-in-lood? Of giet je zelf loden kogels of vislood? Dan is het belangrijk om netjes te werken om jezelf en je huisgenoten te beschermen:

  • Ga je het metaal verhitten of ga je solderen? Of doe je een klus waarbij stof kan vrijkomen, zoals het renoveren van ramen? Trek dan voordat je begint aparte kluskleding én schoenen aan. Trek de kleding en schoenen na de klus buiten uit.
  • Werk niet in huis. Doe de klus het liefste buiten, in een (open) schuur of onder een afdak. Werk je in een schuur of werkplaats, zorg dan voor een goede afzuiging. Lukt dat niet? Zet dan altijd een raam of deur open.
  • Zorg dat er tijdens de klus geen kinderen of zwangere vrouwen in de buurt zijn.
  • Eet, drink of rook niet tijdens de klus.
  • Zorg dat er geen lood op de grond terecht komt. Heb je gemorst? Dweil de vloer goed en gooi het doekje buiten weg.
  • Maak je werkplek direct na de klus schoon met een schone, natte doek. Hou de werkplaats goed schoon. Dweilen is beter dan vegen.
  • Ben je klaar? Was je handen direct, ook als je beschermende handschoenen hebt gebruikt.
  • Doe je aan schietsport? Gebruik dan loodvrije kogels.

Verwijderen van oude verflagen met lood

In oude huizen die gebouwd zijn voor 1934 kunnen nog verflagen op basis van loodwit aanwezig zijn. In 1934 is loodwithoudende verf binnenshuis verboden. Maar ook in huizen die daarna gebouwd zijn kunnen nog loodhoudende verflagen voorkomen. Twijfel je of je met een loodhoudende verflaag te maken hebt? Je kunt de verf zelf testen met een loodtest die je op internet koopt.

Als de verf in goede staat is, kun je het overschilderen. Verf in slechte staat kun je beter verwijderen. Je wilt daarbij voorkomen dat er veel loodhoudend stof vrijkomt in je woning. Lees onze tips voor het veilig verwijderen van een loodhoudende verflaag.

Veelgestelde vragen over lood

Jonge kinderen zijn gevoeliger voor lood omdat:

  • hun darmen makkelijker lood opnemen dan de darmen van volwassenen.
  • de hersenen bij jonge kinderen nog sterk in ontwikkeling zijn.

Jonge kinderen kunnen veel lood binnenkrijgen als:

  • zij veel kraanwater drinken, bijvoorbeeld baby’s die flesvoeding krijgen. In kraanwater kan lood aanwezig zijn.
  • zij buiten op de grond spelen en dan hun vieze handen in hun mond steken.
  • zij binnen over de grond kruipen en dan huisstof met lood binnenkrijgen. Lood kan in huisstof zitten als er iemand in huis klust met lood of als er nog oude verflagen met lood in huis zijn.

Te veel lood binnenkrijgen, is niet goed. Er is bij oudere kinderen minder onderzoek gedaan. Lood heeft meer effect op het leervermogen van baby’s en jonge kinderen dan op het leervermogen van oudere kinderen. De GGD’en schatten in dat er een klein effect op het IQ kan zijn voor oudere kinderen die veel kraanwater uit loden leidingen drinken. Als je op kinderleeftijd met lood in aanraking komt, kun je later als volwassene ook meer lood in je bloed hebben. Dit zou kunnen leiden tot een hogere bloeddruk of een grotere kans op chronische nierziekten.

Ja dat kan, maar de GGD raadt het in de meeste gevallen niet aan. Het advies verandert niet als we weten hoeveel lood in het bloed zit. Het advies is altijd om geen water uit loden leidingen te drinken en kinderen niet op met lood vervuilde grond te laten spelen.

Op bodemloket.nl kun je opzoeken of er informatie over de bodem in jouw tuin bekend is. Kom je er niet uit? Neem dan contact op met je gemeente.

Ook interessant

Doe de CO-test en lees onze tips om koolmonoxidevergiftiging te voorkomen.
Informatie over koolmonoxide
Tips om klachten door hitte bij baby’s en kleine kinderen te voorkomen.
Informatie over kleine kinderen en hitte